Hommage aan Simone Veil

© Marie-Lan Nguyen / Wikimedia Commons / CC-BY 3.0

Met het heengaan van Simone Veil op 30 juni jongstleden, verdwijnt één van de meest inspirerende figuren van de recente Franse en Europese geschiedenis. Omdat ze Joodse was, werd ze in 1944 op 16 jarige leeftijd opgepakt in Nice, samen met haar ouders, zus en broer,en weggevoerd naar de vernietigingskampen. Zij en haar zus overleefden en keerden terug naar Frankrijk. Hun ouders en hun broer verloren ze.


In haar autobiografie Une Vie vertelt ze, hoe ze meteen na haar terugkeer gaat studeren, zeer jong trouwt en drie zonen krijgt, en aan haar man duidelijk maakt dat ze wil en zal werken. Ze wordt magistraat en maakt weldra een schitterende en veelbelovende carrière.

In 1974 wordt ze minister van Volksgezondheid tijdens het presidentschap van Valéry Giscard d’Estaing en het premierschap van Jacques Chirac. Ze krijgt meteen de opdracht om een wetsontwerp tot legalisering van vrijwillige zwangerschapsonderbreking te verdedigen en te doen goedkeuren in het parlement. Het wordt een epische, helse strijd. Er zetelen nauwelijks een tiental vrouwen in de assemblée van vijfhonderd leden.

De waardigheid en ogenschijnlijke kalmte waarmee Simone Veil het hoofd biedt aan de giftige, mysogiene, ja zelfs antisemitische uitvallen van mannelijke parlementsleden, maakt diepe indruk. Na 35 uur slopend debat wordt het ontwerp goedgekeurd met 284 tegen 189 stemmen.

De senaat zal snel volgen, en zo komt een einde aan een halve eeuw miserie en hypocrisie. Men schatte immers dat jaarlijks 300.000 vrouwen in Frankrijke een clandestiene abortus ondergingen in meestal lamentabele omstandigheden die tientallen vrouwen het leven kosten of onvruchtbaar maakten. De wetswijziging vond in de daaropvolgende jaren navolging in verschillende Europese landen.

In 1979 trok Simone Veil de lijst van Giscard d’Estaing voor de eerste rechtstreekse verkiezingen van het Europese parlement. Ze werd triomfantelijk verkozen, en werd bij de inauguratie in Straatsburg verkozen tot voorzitter van het parlement. Zij en haar medegekozenen waren lid geworden van de liberale fractie van het parlement. Haar prestige gaf het parlement een bijzondere glans die nooit nog zou worden geëvenaard.

Tijdens de volgende legislatuur werd Simone Veil voorzitter van de liberale fractie. Ze werd een derde keer verkozen in 1989, maar verliet het parlement in 1993, om ministre d’État te worden, belast met onder meer Volksgezondheid, in de regering-Balladur. In 1998, werd ze lid van de Conseil Constitutionnel voor een mandaat van 9 jaar.

Simone Veil was een hartstochtelijk en een rationeel Europeaan. Ze geloofde rotsvast dat enkel Europese samenwerking vrede en welvaart konden brengen, en een herhaling voorkomen van hetgeen zijzelf had meegemaakt.

In 2007 publiceerde ze haar autobiografie waarin ze onverbloemd schrijft over haar kampervaring die haar confronteerde met het edelste en het laagste van de mensheid.

Haar hele leven lang zal ze zich inzetten om de herinnering aan de shoah te vrijwaren, van 2000 tot 2007 zal ze de Fondation pour la Mémoire de la Shoah voorzitten en in die hoedanigheid vele toespraken houden waarin ze de gruwelen van de jodenvervolgingen en het antisemitisme aanklaagt.

In 2010 wordt ze verkozen tot lid van de Académie Française. Het zal één van haar laatste publieke optredens worden. Na de dood van haar man, in 2013, trekt ze zich meer en meer terug uit het openbaar leven.

In 2014 zal de telefilm Une Loi, met Emmanuelle Devos in haar rol, de heroïsche strijd voor de vrouwen opnieuw tot leven brengen.

Simone Veil was niet enkel een icoon, zoals het modewoord nu luidt, ze was ook een temperament van eerste orde, een model van vastberadenheid, moed en doorzettingsvermogen, een vrouw die uit de gruwelijkste ervaringen, de kracht putte om het leven van haar medemensen drastisch te verbeteren, iets wat weinigen gegeven is.

Annemie Neyts – Uyttebroeck
Minister van Staat